Jak dotychczas, nie doczekaliśmy się Rzecznika Praw Obywatelskich, który dostrzegłby ten problem i podjął działania zmierzające do przywrócenia legalnej wykładni ustaw, bez której żadna stabilna praworządność funkcjonować nie może.
Próby naprawy tej złej rzeczywistości, nie obejmują przywrócenia legalnej wykładni ustaw, choć „Epopeję prawniczą w XII księgach prozą”, wyjaśniającą sposób jej przywrócenia wysłałem do wszystkich najwyższych organów państwa, w tym do Ministerstwa Sprawiedliwości, skąd otrzymałem odpowiedź o wnikliwej analizie treści opracowania.
Obecna władza usiłuje tę złą sytuację naprawiać pewnymi półśrodkami. I tak od dnia 1 lipca 2021 r. wprowadzono zmiany w procedurze cywilnej, polegające między innymi na tym, że apelację od wyroku I instancji zasadniczo rozstrzyga sąd w składzie jednoosobowym.
Jest to rozwiązanie korzystne z dwóch powodów. Po pierwsze, przyspieszy rozpatrywanie środków odwoławczych, a po drugie, z psychologicznego punktu widzenia obarczy rozstrzygającego sędziego pełną odpowiedzialnością za wydany wyrok.
W konsekwencji można oczekiwać pewnych korzyści, w postaci eliminacji rozstrzygnięć oczywiście, na pierwszy rzut oka błędnych, bo za ich wydanie będzie odpowiedzialny konkretny sędzia, a nie wieloosobowy skład chroniący się za powagą sądu, czy większościowym rozstrzygnięciem.
Półśrodki naprawiające nasze stosunki społeczno-prawne są oczywiście rozwiązaniami korzystnymi, ale niewystarczającymi, dlatego kwestia przywrócenia legalnej, wiążącej wykładni ustaw pozostaje dalej aktualna.
Być może następny Rzecznik Praw Obywatelskich zajmie się tym pilnym zagadnieniem, dostrzegając niezbędność przywrócenia w Polsce porządku prawnego. System działania RPO zakłada jednak zasadniczo podejmowanie działań na wniosek.
Z tego powodu istnieje konieczność domagania się przez społeczeństwo naprawy polskiego modelu prawnego, a niniejsze opracowanie poprzez przybliżenie złożonych aspektów zagadnienia ma sprzyjać takiemu powszechnemu żądaniu.
Tylko naprawa modelu prawnego, poprzez przywrócenie legalnej wykładni ustaw gwarantuje przestrzeganie zapisanych w Konstytucji praw obywatelskich i jest w stanie w miarę długotrwałego funkcjonowania zmierzać do przywrócenia praworządności oraz sprawiedliwości.
Wiążące wykładnie wątpliwych przepisów ustaw będą pierwszym krokiem na drodze naprawy polskiego sądownictwa, od którego powinniśmy wymagać orzeczeń zgodnych ściśle z literą prawa i jednokierunkową interpretacją, a hasłowo głosić potrzebę zaistnienia „sprawiedliwych sądów”, a nie „wolnych”, działających wedle widzi mi się arbitra…
Tadeusz Michał Nycz